To była największa i najtragiczniejsza wojna w dziejach ludzkości. O świcie 1 września 1939 roku niemiecka armia przekroczyła granicę z Polską, rozpoczynając kampanię wrześniową. Szacuje się, że w wyniku działań wojennych, ludobójstwa, bombardowań, głodu i chorób zginęło od 70 do 85 milionów ludzi.
Inwazja była wynikiem wieloletnich napięć w Europie, gdzie po I wojnie światowej narastały nastroje rewizjonistyczne, szczególnie w Niemczech, które czuły się upokorzone warunkami traktatu wersalskiego. Hitler, który doszedł do władzy w 1933 roku, dążył do odbudowy niemieckiej potęgi i zdobycia „przestrzeni życiowej” na wschodzie Europy, co prowadziło do jego agresywnej polityki ekspansji.
Pierwszym celem Niemiec była Polska, kraj, który miał strategiczne położenie między Niemcami a Związkiem Radzieckim. Niemcy, aby zabezpieczyć swoje interesy na wschodzie, podpisały w sierpniu 1939 roku pakt Ribbentrop-Mołotow z ZSRR, w którym obie strony zobowiązały się do wzajemnej neutralności w przypadku wojny. W tajnym protokole dołączonym do paktu, Niemcy i ZSRR podzieliły między siebie strefy wpływów w Europie Wschodniej, co otworzyło drogę do wspólnej inwazji na Polskę.
Kampania wrześniowa, jak nazwano walki obronne Polski, była brutalna i krótkotrwała. Niemieckie siły, stosując nową taktykę Blitzkrieg, szybko rozbiły polską armię, a 17 września 1939 roku na wschodnie tereny Polski wkroczyły wojska radzieckie, dopełniając klęski Polaków. W ciągu kilku tygodni Polska została podzielona między Niemcy a ZSRR.
Wybuch wojny zmusił Wielką Brytanię i Francję do wypowiedzenia wojny Niemcom 3 września 1939 roku, co formalnie rozpoczęło konflikt na globalną skalę. Pomimo tego, działania aliantów w początkowej fazie wojny były ograniczone. Na froncie zachodnim przez kilka miesięcy panował względny spokój, określany jako „dziwna wojna”. Jednak wiosną 1940 roku Niemcy rozpoczęły ofensywę na zachodzie, szybko zajmując Danię, Norwegię, Belgię, Holandię i Francję, co wstrząsnęło Europą.
W międzyczasie ZSRR kontynuował swoją ekspansję, zajmując kraje bałtyckie oraz część Finlandii. W 1941 roku Niemcy, nie zadowalając się dotychczasowymi zdobyczami, złamali pakt z ZSRR i rozpoczęli operację Barbarossa, największą inwazję lądową w historii, skierowaną przeciwko Związkowi Radzieckiemu. Konflikt na froncie wschodnim stał się niezwykle brutalny, a bitwy takie jak Stalingrad czy Kursk były jednymi z najkrwawszych w historii.
Wojna szybko objęła także inne części świata. W Azji już wcześniej trwały walki między Japonią a Chinami, ale przełomowym momentem był atak Japonii na amerykańską bazę w Pearl Harbor 7 grudnia 1941 roku. Ten atak doprowadził do przystąpienia Stanów Zjednoczonych do wojny, co z czasem przechyliło szalę na korzyść aliantów. Wraz z USA do walki włączyły się także inne kraje, co doprowadziło do globalnego charakteru konfliktu.
Wojna trwała do 1945 roku, przynosząc niewyobrażalne zniszczenia. Miliony ludzi zginęło nie tylko na frontach, ale także w wyniku bombardowań, głodu, przesiedleń oraz masowych mordów. Szczególnie tragiczny był Holokaust, systematyczna eksterminacja sześciu milionów Żydów oraz milionów innych osób uznanych przez nazistów za „podludzi”. Zbrodnie wojenne, w tym ludobójstwo, stały się ciemną kartą historii, która na zawsze zmieniła postrzeganie wojny.
W 1944 roku alianci, po udanym lądowaniu w Normandii, zaczęli stopniowo wyzwalać Europę Zachodnią, podczas gdy ZSRR wypierał Niemców na wschodzie. Ostateczny upadek III Rzeszy nastąpił 8 maja 1945 roku, kiedy to Niemcy bezwarunkowo się poddały. Wojna w Azji zakończyła się dopiero po zrzuceniu bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki w sierpniu 1945 roku, co zmusiło Japonię do kapitulacji.
II wojna światowa pozostawiła świat w ruinach, z dziesiątkami milionów zabitych i niezliczonymi zniszczeniami. Była to wojna totalna, która objęła cały glob i której skutki odczuwalne były przez kolejne dekady. Zmieniła układ sił na świecie, prowadząc do powstania nowych mocarstw, jak Stany Zjednoczone i Związek Radziecki, które szybko weszły w nowy konflikt, znany jako zimna wojna. Wojna ta na zawsze zmieniła sposób postrzegania ludzkości, prowadząc do refleksji nad moralnością, etyką wojny oraz koniecznością budowania trwałego pokoju.
Uroczystości upamiętniające wybuch II wojny światowej
W Lidzbarku Warmińskim uroczystości upamiętniające wybuch II wojny światowej będą miały miejsce na cmentarzu komunalnym pod Pomnikiem w Hołdzie Poległym, Pomordowanym i Zamęczonym Obrońcom Ojczyzny 1939-1956. Odbędzie się tam apel poległych z udziałem pocztów sztandarowych służb mundurowych i lidzbarskich szkół. Rozpoczną się około godz. 10. Na godzinę 9 zaplanowano mszę świętą w kościele pw. św. Ap. Piotra i Pawła.
olo